ХЭНТИЙ АЙМГИЙН ТАНИЛЦУУЛГА
Аймгийн товч түүх.
Эзэн богд Чингис хааны өлгий нутаг-Хан Хэнтий аймаг Монгол улсын ууган 4 аймгийн нэг бөгөөд Хэнтийн уулархаг нутгийн ихэнхийг эзэлж, Хэрлэн Онон голуудын сав нутагт оршин, Дорнод, Сүхбаатар, Дорноговь, Говьсүмбэр, Төв, Сэлэнгэ аймаг, ОХУ-тай хил залгадаг. Хан Хэнтий уулын аймаг 1923 онд 25 хошуу, 2 шавь, 109 сум, 328 багтай Өндөрхаан хошууны Хэрлэн голын хөвөө Цагаан Эрэг гэдэг газар одоогийн Өндөрхаан хотод байгуулагджээ. Одоо Хэнтий аймаг 18 сум, 4 тосгон, 89 багтай. Тус аймаг ойт болон тал хээр хосолсон 80.3 мянган км2 газар нутагтай, нийт 23.8 мянган өрх, 76.7 мянган хүн амтай.
Нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны нэгж.
Хэнтий аймаг нь Монгол орны эдийн засгийн Зүүн бүсийн хойд хэсэгт оршдог. Нутаг дэвсгэр, хүн ам, малын тоогоор манай дундаж аймгийн тоонд орно. Хэнтии аймгийн ихэнх сум Тал хээрийн байгалийн бүсэд хамрагдах бөгөөд харин Цэнхэрмандал, Өмнөдэлгэр, Батширээт, Биндэр, Баян-Адрага, Дадал, Норовлин сум Ойт хээрийн бүсэд орно. Аймгийн нийт нутгийн 63.2 хувийг бэлчээр, 4.1 хувь хадлангийн талбай, 0.8 хувь тариалангийн талбай, 14.1 хувийг ойн талбай, 16.5 хувийг тусгай хэрэгцээний газар эзэлдэг. Манай улсын нийт ойн талбайн 7.9, хадлангийн талбайн 19.0 хувийг тус аймаг эзэлдэг. Аймгийн нийт нутаг далайн түвшнээс 830-2362 метрийн өндөрт өргөгдсөн, төрийн тахилгат Хэнтий хан уул (2362), Дэлгэрхаан уул (2111), Баян улаан уул (2042) зэрэг сүрлэг сайхан уулс, Хэрлэн, Онон, Балж зэрэг гол мөрөнтэй.
Үүнээс тэмээ 0.04 буюу 1 хувиар буурсан, адуу 6.5 мянга буюу 2 хувиар, үхэр 28.2 мянга буюу 7.9 хувиар, хонь 101.3 мянга буюу 4.3 хувиар, ямаа 87.5 мянга буюу 5.4 хувиар тус тус өсч нийт малын тоо 4 төрөл дээрээ өссөн байна.
Нийт мал сүргийн дотор адуу 6.7 хувь, үхэр 7.8 хувь, тэмээ 0.1 хувь, хонь 50.4 хувь, ямаа 35.0 хувийг тус тус эзэлж байна
Аж үйлдвэрийн салбарын дүнгээр 81764986.0 сая төгрөгийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж 112304609.5 сая төгрөгийн бүтээгдэхүүнийг зах зээлд борлуулав.
Энэ онд өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад үйлдвэрлэлт 17699.6 сая төгрөг , борлуулалт 45809.7сая төгрөгөөр тус тус өссөн байна.
Энэ хичээлийн жилд 755 багш ажиллаж байгаагийн 79.6 хувь болох 601 нь эмэгтэй багш нар байна. Сургуулийн дотуур байранд 1289 хүүхэд амьдарч байна.
Халдварт өвчнөөр 533 хүн өвчилсөн нь өнгөрсөн оноос 16.5 хувиар буюу 105 хүнээр буурсан байна. Халдварт өвчнөөр өвчлөгчдийн дотор трихомониазиар өвчлөгчид 12.4, вируст гепатитаар өвчлөгчид 1.9, сүрьеэ өвчнөөр өвчлөгчид 24.4 , тэмбүү , хүйтэн өвчнөөр өвчлөгчид 36.4 хувийг тус тус эзэлж байна.
Энэ онд 370 хүн нас барсан нь өнгөрсөн оноос 2.5 хувиар өссөн байна. Нийт нас барсан хүний 23.5 хувь нь эмнэлэгт нас барсан байна.
Нийт халамжийн сангийн 23.8 хувийг тэтгэвэрт, 11.8 хувийг тэтгэмж, 6.7 хувийг ахмад настан, тахир дутуу хүмүүст үзүүлэх хөнгөлөлтөд тус тус зарцуулсан байна. Харин 57.7 хувийг амьжиргаа дэмжих мөнгөн тусламж үзүүлэхэд зарцуулжээ.
Татварын бус орлогод төвлөрүүлэх ёстой 825.3 сая төгрөгийн орлогын төлөвлөгөөг 73.0 хувиар давуулан биелүүлж, төсөвт татварын бус орлогоор 1427.9 сая төгрөг төвлөрсөн байна.
Орон нутгийн төсвийн байгууллага нийт 64395.6 сая төгрөгийн зарлагатай ажилласан нь төлөвлөснөөсөө 4398.2 сая төгрөгөөр бага зарцуулалттай ажилласан байна.
ШИНЭ МЭДЭЭ
ЭД ХӨРӨНГИЙН ЭРХИЙН УЛСЫН БҮРТГЭЛИЙН ЦОГЦ ҮЙЛЧИЛГЭЭ-НЭЭЛТТЭЙ ГАЗРЫН ХАРИЛЦАА ОРОН НУТАГТ ” ӨДӨРЛӨГИЙГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАВ
Хэрлэн сумын 4-р баг, ахмадын зөвлөлтэй хамтран "Сар бүрийн 15"-ны өдөрлөгийн арга хэмжээнд оролцож Улсын бүртгэлийн үйлчилгээг үзүүлж ажиллаа
